Η διαδρομή ακολουθεί το ρυάκι από τη βρύση Αθκιές έως τη βρύση Πουλλίν, περνώντας από δύο ακόμη παραδοσιακές πηγές και προσφέρει την ευκαιρία να επισκεφθείτε ένα Μεσαιωνικό ξωκλήσι αφιερωμένο στην Παναγία και έναν παραδοσιακό ελαιόμυλο.
Τι να δείς στο Άρσος
Το χωριό Άρσος είναι ένα από τα μεγαλύτερα κρασοχώρια της Κύπρου. Απέχει από τη Λεμεσό 40 χιλιόμετρα και από την Πάφο 45 χιλιόμετρα.
Βρίσκεται κτισμένο στην πλαγιά του βουνού Λαόνα σε υψόμετρο 1092 μέτρων με ανοικτό ορίζοντα στην Κοιλάδα του ποταμού Διαρίζου μέχρι τη θάλασσα της Πάφου. Η γεωγραφική αυτή θέση του δίνει ένα θαυμάσιο δροσερό ξηρό κλίμα το καλοκαίρι. Για τον λόγο αυτό προσελκύει εκατοντάδες παραθεριστές.
Υπάρχουν δύο εκδοχές για την ονομασία του, η μια από το Ιερόν Άλσος της θεάς Αφροδίτης όπου είναι κτισμένο το χωριό και η άλλη σε μια από τις 4 πόλεις που κτίστηκαν από τον Πτολεμαίο Φιλάδελφο προς τιμής της Αρσινόης.
Από τα πανάρχαια χρόνια αναπτύχθηκε σε ένα μεγάλο και πλούσιο κρασοχώρι. Όλοι οι κάτοικοι του χωριού φτιάχνουν το δικό τους κρασί, ιδιαίτερα το μαύρο και το φυλάγουν σε μεγάλα πήλινα πιθάρια. Οι κυριότερες ποικιλίες σταφυλιών που καλλιεργούνται είναι το μαύρο, το ξυνιστέρι, καθώς και νέες οινοποιήσιμες ποικιλίες. Στα πιο πολλά σπίτια υπάρχουν τα πιθάρια και τα πατητήρια για την παρασκευή του φημισμένου Αρσιώτικου κρασιού, καθώς και τα καζάνια για την παραγωγή της ζιβανίας.
Το χωριό είναι κτισμένο συγκεντρωτικά. Είναι κλασσικό παράδειγμα πυκνοδομημένου οικισμού. Οι στενοί δρόμοι, τα μακρυνάρια, τα δίχωρα και τα ανώγεια κτισμένα με άψογη πελεκητή πέτρα σε συνδυασμό με τις κεραμιδένιες στέγες προσδίδουν μια γοητεία στην αρχιτεκτονική του χωριού. Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα πολλά νεοκλασικά κτίρια του χωριού.
Είναι χαρακτηριστική η φιλοξενία των κατοίκων του χωριού, η καθαριότητα των σπιτιών και των δρόμων, οι θαυμάσιες γραφικές αυλές και τα λογής-λογής λουλούδια και πρασινάδες.
Οι νοικοκυρές του χωριού φημίζονται για την επιδεξιότητα τους στην κατασκευή διαφόρων παραδοσιακών εδεσμάτων, όπως "παλουζές", "έψιμα", "κουλλουρούθκια με το έψιμα", "πολτός", "σουτζιούκος", "κιοφτέρκα", "αρκατένα", "καττιμέρκα", διάφορα γλυκά και πολλά άλλα είδη. Αρκετά από αυτά μπορείτε να γευθείτε στην γιορτή του Παλουζέ.
Το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη την περίοδο από το 1920 μέχρι το 1960. Ο πληθυσμός του χωριού ανερχόταν στους 2000 κατοίκους. Στη συνέχεια όμως, το ασύμφορο της αμπελοκαλλιέργειας, το κακό οδικό δίκτυο της εποχής και η αναζήτηση καλύτερης τύχης στις πόλεις οδήγησαν το χωριό στον μαρασμό και την εγκατάλειψη. Σήμερα έχουν απομείνει γύρω στα 300 άτομα στο χωριό, που σέρνουν μαζί τους μια πλούσια παράδοση από ήθη και έθιμα.
Το Κοινοτικό Συμβούλιο Άρσους και ο Σύνδεσμος Ανάπτυξης Άρσους που ιδρύθηκε πριν από 18 χρόνια, στοχεύουν στην διατήρηση των ηθών και εθίμων του χωριού, την διαφύλαξη του αρχιτεκτονικού του χαρακτήρα, παράλληλα με την σύγχρονη ανάπτυξη με στόχο την μετατροπή του σε χώρο βιώσιμο για νέους ανθρώπους. Κυριότερες δραστηριότητες που οργανώνουν είναι η δεντροφύτευση κάθε Γενάρη, οι πασχαλινές εκδηλώσεις, αιμοδοσίες, η Κυπριακή βραδιά τον Ιούλιο, το Φεστιβάλ του Αυγούστου, η γιορτή του Παλουζέ κ.α.
Εκκλησία Αποστόλου Φιλίππου
Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένης στον Απόστολο Φίλιππο, πολιούχο Άγιο της Κοινότητας. Ο μεγαλοπρεπής Βυζαντινός Ναός βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, είναι κτίσμα του 12ου αιώνα και είναι μοναδικός στο είδος του και στις διαστάσεις του. Έχει κηρυχθεί από το τμήμα αρχαιοτήτων σε αρχαίο μνημείο και έχει ανακαινιστεί πρόσφατα. Στο εσωτερικό του Ναού μπορεί κανείς να δει το αρχαίο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 18ου αιώνα μαζί με τις αρχαίες εικόνες. Μοναδική είναι η μεγάλη εικόνα του Αποστόλου Φιλίππου (13ος αιώνας) καθώς επίσης και μέρος των λειψάνων του Αποστόλου Φιλίππου.
Ενσωματωμένος με τον κυρίως Ναό είναι ο Ναΐσκος της Αγίας Μαριάμνης, αδελφής του Αποστόλου Φιλίππου, ο οποίος λειτουργεί σαν εικονοφυλάκιο. Εκεί φυλάσσονται αρχαίες εικόνες από τον 15ον αιώνα μέχρι και το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Φυλάγονται επίσης ιερά άμφια ιερέα και διακόνου του περασμένου αιώνα, αφιερώματα στον Απόστολο Φίλιππο, μια κορόνα του 15ου αιώνα η οποία ήταν τοποθετημένη στον Απόστολο Φίλιππο, είδη μεταλλοτεχνίας, ιερά ευαγγέλια, ιερά σκεύη, άμφια, μια χρυσοκέντητη εικόνα του Χριστού, μια καμπάνα κατασκευασμένη στην Βενετία το 1858 και εξαπτέρυγα του 19ου αιώνα.
Στο χωριό υπάρχει και μια δεύτερη μικρή Μεσαιωνική εκκλησία αφιερωμένη στη Παναγία Χρυσελεούσα, Καθολικών. Στα αρχαία χρόνια ήταν Λατινομονάστηρο.
Αξιόλογο, από τα καλύτερα του είδους του είναι το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης του χωριού. Είναι κτίσμα του 19ου αιώνα και είναι αρχαίο μνημείο και σε αυτό φυλάσσονται εργαλεία, έπιπλα, σκεύη παλαιοτέρων εποχών που έχουν σχέση με την αμπελοκαλλιέργεια και τις άλλες ενασχολήσεις των κατοίκων.
Το μονοπάτι της Φύσης "Οι έξι Βρύσες" που βρίσκεται κατά μήκος του ποταμού συνδέει τις έξι Μεσαιωνικές βρύσες του χωριού. Υπάρχει πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Οι βρύσες συνδέονται με το χωριό με λιθόστρωτα μονοπάτια.
Στο χωριό λειτουργούν Αγροτουριστικά καταλύματα. Παλιά σπίτια τα οποία αναπαλαιώθηκαν και φιλοξενούν ντόπιους και ξένους επισκέπτες.
Σημείο Εκκίνησης: Άρσος, στη βρύση Αθκιές, στον κεντρικό δρόμο προς Άγιο Νικόλαο. Διασχίζει το χωριό Άρσος. Στην αντίστροφη πορεία, η εκκίνηση μπορεί να γίνει στη βρύση Πουλλίν, δυτικά του χωριού.
Τέρμα: Πηγή Πουλλίν
Βαθμός Δυσκολίας: Κατηγορία 1: Εύκολο μονοπάτι, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα μορφολογίας εδάφους και ήπιες υψομετρικές διαφοροποιήσεις.