Μια διαδρομή προς την κορυφή, κάτω από το εγκαταλειμμένο ξενοδοχείο «Βερεγγάρια», η οποία καταλήγει στη σχολή «Μιτσή» στο χωριό Λεμύθου. Για την επιστροφή θα ακολουθήσεις την ίδια οδό ή εναλλακτικά θα επιστρέψεις μέσω του κεντρικού δρόμου Λεμύθου - Προδρόμου. Αποτελεί μια ευχάριστη διαδρομή μέσα από περιοχή με πολλά μαύρα πεύκα και γραφικές εικόνες τριγύρω.
Το χωριό Λεμύθου:
Η Λεμίθου ή Λεμύθου είναι χωριό της επαρχίας Λεμεσού, κτισμένο στην περιοχή της Μαραθάσας.
Η Λεμύθου βρίσκεται σε μια από τις ψηλότερες περιοχές της Κύπρου, για αυτό και το κλίμα της είναι δροσερό το καλοκαίρι και ήπιο το χειμώνα. Είναι χωριό της νότιας Μαραθάσας, και θα το βρεις κτισμένο αμφιθεατρικά μέσα σε ένα καταπράσινο φυσικό περιβάλλον. Έχει μέσο υψόμετρο 1100 μέτρα και συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 10 ψηλότερα χωριά της Κύπρου. Απέχει 65 περίπου χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Λεμεσού και 85 περίπου χιλιόμετρα από τη πόλη της Λευκωσίας.
Δέχεται μια πολύ ψηλή μέση ετήσια βροχόπτωση που κυμαίνεται γύρω στα 900 χιλιοστόμετρα. Παρά τη ψηλή βροχόπτωση, το τραχύ και απότομο ανάγλυφο της περιοχής δεν αφήνει πολλά περιθώρια για γεωργική ανάπτυξη. Στην περιορισμένη καλλιεργήσιμη γη του χωριού καλλιεργούνται κυρίως φρουτόδεντρα, (μηλιές, κερασιές, αχλαδιές, δαμασκηνιές και ροδακινιές), καρυδιές και λίγα λαχανικά, ενώ η αμπελοκαλλιέργεια κινδυνεύει να εξαφανισθεί.
Η Λεμύθου συνδέεται με ελικοειδείς δρόμους, λόγω του φυσικού περιβάλλοντος, με τον Πρόδρομο στα ανατολικά, με τον Παλαιόμυλο στα νοτιοανατολικά και με τα χωριά Τρεις Ελιές και Καμινάρια στα νοτιοδυτικά. Μέσω του δρόμου Φοινιού - Αγίου Δημητρίου – Παλαιομύλου - Λεμύθου σου παρέχεται εύκολη πρόσβαση προς το μοναστήρι του Κύκκου.
Ιστορία
Σύμφωνα με τον Μας Λατρί, η Λεμίθου υπήρξε βασιλικό κτήμα κατά τη διάρκεια της Λουζινιανο-Ενετικής περιόδου, γεγονός που μαρτυρά τη μεσαιωνική προέλευση του οικισμού. Το χωριό υπήρχε από την περιόδο της Φραγκοκρατίας αλλά δεν είναι γνωστά περισσότερα στοιχεία για την προγενέστερη ιστορία του.
Πληθυσμός-Κάτοικοι
Η Λεμύθου γνώρισε μεγάλες πληθυσμιακές αλλαγές. Το 1881 οι κάτοικοι της ανέρχονταν στους 75 για να αυξηθούν σταδιακά στους 751 το 1946. Ακολούθως η αστυφιλία κτύπησε το χωριό όπως και πολλά άλλα ορεινά και απομακρυσμένα χωριά με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να μειωθούν στους 669 το 1960, στους 433 το 1973 και στους 252 το 1982. Στην απογραφή του 2001 οι κάτοικοι ήταν 107 κσι στην τελευταία απογραφή του 2011 οι κάτοικοι ήταν 88. Τα Σαββατοκυρίακα την επισκέπτονται αρκετοί απόδημοι Λεμυθιώτες, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες γεμίζει από ξένους επισκέπτες.
Προέλευση της ονομασίας του χωριού
Κατά μια εκδοχή την ονομασία του το χωριό την πήρε από το φυτό Λεμίθι που φυτρώνει σε άγονους τόπους και του οποίου οι βλαστοί του χρησιμοποιούνταν στην κατασκευή των σαμαριών και το οποίο είναι γνωστό με την ονομασία ανδροπώγων (επιστημονική ονομασία Andropogon gryllus).
Κατά μια άλλη εκδοχή την ονομασία του το χωριό την πήρε από το όνομα του πρώτου οικιστή του που ονομαζόταν Λεμίθης, επειδή είχε γένια λεπτά και μακριά σαν κλωστές που έμοιαζαν με το ομώνυμο φυτό, που τότε αφθονούσε στην περιοχή.
Προσωπικότητες
To χωριό έγινε πανελλήνια γνωστό αφού μερικοί από τους σημαντικότερους ιεράρχες των Πατριαρχείων της Ανατολής κατάγονταν από αυτό. Το 1867 με δωρεά του μητροπολίτη Πέτρας Μελετίου, ο οποίος καταγόταν από το χωριό, ιδρύθηκε το δημοτικό σχολείο του χωριού.
Από την Λεμύθου καταγόταν και ο Δημοσθένης Μιτσής, ιδρυτής της ομώνυμης Σχολής Μιτσή, η οποία λειτούργησε το 1912. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της Κύπρου και του ελληνισμού της Αιγύπτου, αφού ανέπτυξε πλούσια φιλανθρωπική δράση και εισέφερε μεγάλα ποσά για την επιτέλεση έργων κοινής ωφελείας, καθώς επίσης και για την πρόοδο και ευημερία της παιδείας στην Κύπρο.
Από τη Λεμύθου κατάγεται και η οικογένεια Λεβέντη, η οποία έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο, με την ίδρυση και λειτουργία του ιδρύματος Γ. Λεβέντη.
Παραδοσιακά προϊόντα
Η Λεμύθου σαν κρασοχώρι της περιοχής της Νότιας Μαραθάσας που είναι έχει ασχοληθεί εκτός από την αμπελοκαλλιέργεια και την οινοποιία και με την παραγωγή προϊόντων από τα σταφύλια. Η κατασκευή των προϊόντων γινόταν από τα παλιά χρόνια. Σήμερα τα προϊόντα που γίνονται από σταφύλι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της λαϊκής κληρονομιάς της Κύπρου. Μερικά από τα προϊόντα αυτά είναι ο παλουζές, ο σουτζιούκος και η ζιβανία (ρακί).
Παραδοσιακά επαγγέλματα κατοίκων
Κάποτε στη Λεμύθου ανθούσαν διάφορα παραδοσιακά επαγγέλματα τα οποία σταδιακά λόγω της αστυφιλίας και της αποψίλωσης της υπαίθρου έχουν εγκαταλειφθεί. Όμως ακόμα και σήμερα, οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού που εναπομένουν συνεχίζουν τις διάφορες ενασχολήσεις που έμαθαν από τους προκατόχους τους.
Στο παρελθόν και σε πολύ μικρότερο βαθμό σήμερα, οι Λεμυθιώτες ασχολούνταν με την παραγωγή και την εμπορία των φρούτων, όπως κερασιών, μήλων, αχλαδιών και ροδάκινων. Η εμπορία των φρούτων ευνοήθηκε από τη γειτνίαση του χωριού με τα τουριστικά θέρετρα της περιοχής Τροόδους. Με άλλα λόγια ένας σημαντικός αριθμός φρούτων διοχετεύονταν στην τουριστική αγορά του Τροόδους. Επίσης, οι γυναίκες του χωριού συνηθίζουν και σήμερα να παρασκευάζουν με τα φρούτα του χωριού εύγεστες μαρμελάδες και γλυκά. Υπήρχε ακόμη και η παραγωγή ροδοστάγματος η οποία συνεχίζεται και σήμερα, ενώ μια άλλη ασχολία των κατοίκων που όμως έχει εγκαταλειφθεί ήταν η συλλογή και εμπορία σουμακιού, από την αφθονία του θάμνου «ρούδι» που υπάρχει διάσπαρτο στα αμπέλια της Λεμύθου. Επίσης, η Λεμύθου κατείχε την πρώτη θέση ανάμεσα στις κοινότητες της Μαραθάσας, στην παραγωγή ξηρών καρπών όπως καρυδιών και αμυγδάλων.
Όπως αναφέρουν οι κάτοικοι συνηθιζόταν και η παγίδευση αμπελοπουλιών τα οποία ελκύονταν στην περιοχή από την ύπαρξη συκιών και αμπελιών τα φρούτα των οποίων αποτελούσαν τη βασική τους διατροφή.
Στη Λεμύθου κάποτε ήκμαζε η παραγωγή σταφυλιών, από τα οποία παρασκεύαζαν διάφορα παράγωγά του. Τα επικρατέστερα από αυτά, τα οποία ορισμένα συνεχίζονται μέχρι σήμερα είναι, ο παλουζές-σουτζιούκος, το κρασί, η ζιβανία, το ξύδι και οι σταφίδες. Σε παλαιότερες εποχές από το χυμό του σταφυλιού παρήγαγαν και το έψημα (συμπυκνωμένος χυμός σταφυλιού) καθώς και τα ρετσιέλια (αποξηραμένα κομμάτια μήλου εμποτισμένα με έψημα). Άλλες ενασχολήσεις των κατοίκων που είχαν σα βάση τη κτηνοτροφία ήταν η παραγωγή τραχανά, χαλουμιών, λουκάνικων, λούντζας και τσαμαρέλλας.
Ένα άλλο πολύ παλαιό επάγγελμα στην Λεμύθου ήταν και η παραγωγή και εμπορία κουκουλιών αλλά και κλωστών. Η ενασχόληση αυτή των Λεμυθιωτών σχετίζεται με τη ύπαρξη στην περιοχή της Μαραθάσας τόσο μεταξοσκωλήκων όσο και μουριών των οποίων τα φύλλα αποτελούν τη βασική διατροφή. Ο πιο γνωστός έμπορος μεταξιού στη Λεμύθου ήταν η οικογένεια Δημοσθένη Μιτσή, ο ιδρυτής δηλαδή της ομώνυμης σχολής.
Ιεροί ναοί
Η Λεμύθου διαθέτει τέσσερις εκκλησίες που είναι αφιερωμένες στην Παναγία την Ιαματική, στον Άγιο Θεόδωρο, στο Άγιο Νικόλαο και στον Άγιο Γεώργιο τις οποίες πρέπει να επισκεφτείς αν θα πας στο χωριό.
Εκκλησία Παναγιάς της Ιαματικής
Η Παναγία της Ιαματικής είναι η κύρια εκκλησία της Λεμύθου. Αυτή κτίστηκε το 1721 από το μοναχό Χριστόδουλο. Στη συνέχεια αφού καταστράφηκε ξανακτίστηκε το 1862 από τον Μητροπολίτη Πέτρας Μελέτιο Ματτέο. Δίπλα από τη εκκλησία κτίστηκε με έξοδα το ιδίου και το πρώτο δημοτικό σχολείο της Λεμύθου, το 1867.
Το 1908 ο ναός της Παναγίας ανακαινίστηκε και πήρε τη σημερινή του μορφή. Το καμπαναριό όμως κτίστηκε λίγο αργότερα, το 1920 από τον Ιωάννη Λούρο. Το μεσαίο τμήμα του εικονοστασίου και ο άμβωνας ανήκουν στον παλαιότερο ναό. Το νέο εικονοστάσι έγινε με δωρεές του Ιωάννη Σχίζα από τη Λεμύθου. Στο ναό υπάρχουν αρκετά κειμήλια εκκλησιαστικής τέχνης. Από αυτά ξεχωρίζουν ένας Επιτάφιος, ένα φελόνιο ιερέα ρωσικής κατασκευής και ένα αργυροκόσμητο ευαγγέλιο, έκδοση Βενετίας του 1831 τα οποία δώρησε στο ναό ο Μελέτιος Ματτέος.
Στο ναό υπάρχουν επίσης αρκετές εικόνες του 17ου αιώνα πολύ καλή βυζαντινής τέχνης. Από αυτές ξεχωρίζουν του Τιμίου Σταυρού, του Χριστού, της Παναγίας και του Ιωάννη του Θεολόγου που βρίσκονται στο παλιό εικονοστάσι. Στο ναό φυλάσσεται και η εικόνα της Παναγίας του Αγρού που είναι ζωγραφισμένη σε δέρμα τράγου και χρονολογείται γύρω στο 1600.
Εκκλησία Αγίου Θεοδώρου
Ο ναός του Αγίου Θεοδώρου βρίσκεται σε ύψωμα στην είσοδο του χωριού. Στην αρχική του κατάσταση ο ναός κτίστηκε από κάποιον ιερέα με το όνομα Θεόδωρος. Πιστεύεται ότι ήταν και ο κυρίως ναός της Λεμύθου κατά το 16ο αιώνα. Είναι μονόκλιτος και ξυλόστεγος με στοά σχήματος γάμμα. Ο ναός καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά το 1974 και κτίστηκε ένα χρόνο αργότερα με έξοδα του Μιχαήλ Μούσκου. Πρόσφατα με δαπάνες του Ιδρύματος Αναστάση Γ. Λεβέντη έγιναν βελτιώσεις και προσθήκες στο ναό και σήμερα λειτουργεί και ως εικονοφυλάκιο βυζαντινών εικόνων. Σ’ αυτό εκτίθενται πολύ σπάνιες εικόνες του 13ου μέχρι το 19ου αιώνα.
Εξωκλήσι Αγίου Νικολάου
Ένας άλλος ναός της Λεμύθου είναι το μικρό ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου του οποίου ο περίβολος χρησιμοποιείται και ως κοιμητήριο του χωριού. Το ξωκλήσι ήταν παλαιότερα ο κυρίως ναός του παρακείμενου χωριού Λιβάδι το οποίο καταστράφηκε από επιδρομές Καραμάνων από το Μικρά Ασία μετά το 1713. Στο ναό υπάρχουν αρκετές παλιές εικόνες του 18ου αιώνα όπως του Χριστού, του Αγίου Αντωνίου, του Τιμίου Προδρόμου, του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Γεωργίου.
Εξωκλήσι Αγίου Γεωργίου
Ένας άλλος ναός που λειτουργείται από την κοινότητα της Λεμύθου είναι εκείνος του Αγίου Γεωργίου στην τοποθεσία Αγρός. Πιστεύεται ότι ο ναός αυτός εξυπηρετούσε τις θρησκευτικές ανάγκες του συνοικισμού Αγρού σε παλαιότερες εποχές. Ο ναός ανοικοδομήθηκε πρόσφατα με έξοδα του Γιώργου και της Σμαράγδας Σύγγελου, απόδημων Λεμυθιωτών. Ο ναός λειτουργείται στις 23 Απριλίου, μέρα του Αγίου Γεωργίου.
Ετοίμασε πράγματα και διάθεση και έφυγες!
Σημείο Εκκίνησης : Πλατεία χωριού Προδρόμου
Τέρμα: Λεμύθου
Εκτιμώμενη Διάρκεια: 1 ώρα - 1 ώρα και 30 λεπτά
Βαθμός Δυσκολίας: Κατηγορία 3: Ψηλού βαθμού δυσκολίας μονοπάτι λόγω διαδρομής με δύσκολα χαρακτηριστικά μορφολογίας εδάφους, όπως ιδιαίτερα απότομες υψομετρικές διαφοροποιήσεις (ανήφορα ή/και κατήφορα), πορεία σε ιδιαίτερα ανώμαλο ή/και ολισθηρό, ή/και απόκρημνο έδαφος. Ακατάλληλο για μικρά παιδιά.
Μήκος Διαδρομής: 2 χιλιόμετρα